Вектор сэтгэл судлал нь хүний сэтгэлийн нууцад нэвтрэхэд зориулагдсан энгийн бөгөөд хүртээмжтэй гарын авлага юм.

Вектор сэтгэл судлалын үндэслэгч нь нэрт сэтгэл судлаач Зигмунд Фрейд юм. Тэрээр 1908 онд психоаналитик сургаалын эхлэл болох "Хүмүүний зан араншин ба шулуун гэдэсний эротик” өгүүлэл нийтлүүлжээ. Энэ өгүүлэлдээ анус-ны өндөр мэдрэмжтэй хүмүүсийн сэтгэлзүйн шинж чанарыг товч тайлбарлахдаа Фрейд өөрийн дагалдагч шавь нарынхаа өмнө гүйцээн биелүүлэх ёстой даалгавар үлдээсэн байдаг юм: Энэхүү даалгаврын гол санаа нь: Бусад төрлийн зан араншнуудад анхаарлаа хандуулан, эроген бүстэй холбоотой дээрхээс өөр тохиолдлууд байгаа эсэхийг олж мэдэх шаардлага-д оршиж байв.

20-р зууны төгсгөл гэхэд Петербургийн сэтгэл судлаач Виктор Константинович Толкачев (1947-2011) Зигмунд Фрейд болон түүний хамтран ажиллагсдын бүтээлүүдийг гүнзгийрүүлэн судалж, хүний найман төрлийн зан араншныг багтаасан онолын бүхэл бүтэн системийг бий болгосон юм. Тэрээр "вектор” гэсэн ойлголтыг анх нэвтрүүлж, өөрийн онолоо "Систем-векторын психоанализ” гэж нэрлэсэн.

"Вектор” гэдэг нь хүний биеийн аль нэг мэдрэмтгий нүх(Сүв)тэй холбоотой сэтгэл зүйн болон физиологийн цогц шинж чанарууд(зан араншин, дадал зуршил, эрүүл мэнд г.м.)-ын тухай ойлголт юм. Виктор Толкачевын анхны шавь нарын нэг Михаил Бородянский нь вектор онолыг танин мэдэхүйн тодорхойлолтоос практик хэрэглээ болгон хувиргаж, түүнийгээ "Сэтгэл зүйн векторуудын систем” хэмээн нэрлэжээ. Вектор сэтгэл судлалд түүний оруулсан гол хувь нэмрүүдийн нэг бол Векторыг хүлээн авах” (хүлээн зөвшөөрөх) гэсэн шинэ ойлголт, үзэл баримтлалыг нэвтрүүлсэн явдал бөгөөд энэ нь, энэхүү мэдлэгийг практикт хэрэглээнд ашиглах гол түлхүүр болсон юм. Хүлээн авах гэдэг нь өөрийн эсвэл өөр хэн нэгний векторын илрэлийг үнэлж, дүгнэхгүйгээр, өөрөөр хэлбэл сайн, муу, шаардлагатай, шаардлагагүй хэмээн ялгаварлахгүйгээр байгаагаар нь хүлээн авах(эсвэл хүлээн зөвшөөрөх) тийм хандлага юм. Нэмж дурдахад, хүлээн авах гэдэг нь, бид түүнийг ойлгохгүй байсан ч хамаагүй, "Вектор”-ын аливаа илрэл нь ямар нэгэн зүйлд нөлөө /үйлчилгээ/ үзүүлдэг гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх явдал юм.