Монгол орны хөгжил дэвшил, соёл гэгээрлийн үйлсэд эмэгтэйчүүдийн оруулсан гавьяаг үнэлж баршгүй билээ. Тэдний нэгэн Дамдины Пагмадулам нь тухайн үеийн Монголын нийгэмд өөрийн мөрөө үлдээсэн төр, нийгмийн зүтгэлтэн болно. Түүх бичлэгээр улбаалуулж төрийн бодлого, үндэсний үзэл санааны өнгөрсөн, ирээдүйг тодорхойлдог бөгөөд хувь хүний амьдрал бүтээл ч түүний салшгүй хэсэг нь юм. Д.Пагмадуламын туулж өнгөрүүлсэн амьдрал, бүтээсэн үйлс нь 1921 оны хувьсгалын дараах үеийн Монголын нийгмийн хөгжлийн үйл явцтай холбогдоно. Түүний тухай судлаач, зохиолчдын бичсэн дурсамж, дуртгал, аман хууч сурвалжид үндэслэн туурвисан ном, баримтат кино мэр сэр байдаг ч архивын баримт нотлогоотой судалгааны бүтээл олон нийтэд өнөө хэр хүрээгүй байна. Иймд бид, эл бэсрэг судалгааны бүтээлдээ, Дамдины Пагмадуламд холбогдох архивын баримтуудад тулгуурлан түүний талаарх түүхэн хөрөг бүтээлээ судлаач, сонирхон уншигч Танаа хүргэж байна. Өгүүлэн буй, эрхэмсэг бүсгүй Пагмадулам нь 1926 онд Барууны оронд буюу Герман, Францулсад боловсрол эзэмшсэн сурагчдын нэг төдийгүй Их зохиолч Д.Нацагдоржийн гэргий байв. Иймд түүний амьдралын түүхийн яруу сайхан, оргил цаг уеийн зарим хэсэг их зохиолчтой холбогдох нь мэдээж хэрэг. Түүний төрсөн он, cap, ямар ажил эрхэлж байсан, үр хүүхэд төрүүлсэн эсэх, хэзээ ертөнцийн мөнх бусыг үзүүлсэн талаарх үнэн зөв мэдээлэл тодорхойгүй байгаа юм.