Нийгэм эдийн засгийн газарзүйн үндэс


Нийгэм эдийн засгийн газарзүйн үндэс
МУБИС-ийн Газарзүйн тэнхимээс эрхлэн гаргасан Газарзүйн багш боловсролын үндсэн сурах бичиг. 1) Нийгэм-эдийн засгийн газарзүйн ерөнхий ойлголт, судалгааны арга; 2) Хөгжлийн газарзүй; 3) Хүн амын газарзүй; 4) Соёлын газарзүй; 5) Хотын газарзүй; 6) Байгалийн нөөцийн газарзүй; 7) Үйлдвэрлэлийн газарзүй 8) Үйлдвэрлэлийн анхдагч салбарын газарзүй; 9) Үйлдвэрлэлийн хоёрдогч салбарын газарзүй; 10) Үйлдвэрлэлийн гурав ба дөрөвдөгч салбарын газарзүй; 11) Байгаль-нийгмийн асуудлууд, тогтвортой хөгжил гэсэн 11 бүлэгтэй, 341 зураг 89 хүснэгт, нэрийн хэлхээ, нэр томьёоны тайлбараас бүрдсэн, 420 хуудас, хатуу хавтастай, 4 өнгөтэй.
Агуулга, арга зүйг Газарзүйн сургалтын үндэсний хөтөлбөртэй уялдуулан боловсруулсан ба багш бэлтгэх, төгсөлтийн дараах (мэргэжил дээшлүүлэх) сургалтад зориулсан. Сурах бичгийн агуулга, арга зүйн дидактик боловсруулалтад дараах зүйлсийг харгалзсан. Үүнд:
• Юуны өмнө газарзүйн судалгааны үндэс болох байгаль-нийгмийн хамаарлыг гаргахыг урьтал болгон хүн амын тархалт, суурьшилт, нийгмийн тулгамдсан асуудал, геополитик зэрэгт физик газарзүйн хүчин зүйлийн нөлөөг тодруулж оруулахыг зорьсон.
• Газарзүйн “алтан асуулт” гэгддэг ЮУ? (нийгмийн хөгжил, тэгш бус байдал, орлогын ялгаа, хүн амын тархалт, суурьшил, өөрчлөлт, үйлдвэрлэлийн салбар, байгалийн нөөц ба нийгмийн асуудлууд г.м), ХААНА? (хаагуур тархсан, дэлхийн аль хэсэгт, ямар улсад г.м), ЯАГААД? (шалтгаан) гэдэгт хариулах боломж олгохыг зорьсон.
• Энэ үүднээс орон зай-нутаг дэвсгэрийн тархалтыг аль болох газарзүйн зураг (хэл ба шашны тархалт г.м)-аар харуулж, дүрслэлийн олон төрөл (341 зураг, 89 хүснэгт)-өөр илэрхийлсэн тул газарзүйн зургийн төрөл бүрийн тусгаг (Меркаторын, Робинсоны г.м), график, диаграммын янз бүрийн хэлбэр (гурвалжин, цэгэн тархалтат, баганан, тойргон, шугаман г.м) ашигласан нь багш боловсролын чухал хэсэг болох дидактик шийдэлд нэмэртэй болно.
• Уг сурах бичгийн агуулга, арга зүй нь газарзүйн сургалтын үндэсний хөтөлбөр, ЕБС- ийн “Газарзүй V, VI” сурах бичиг, багшийн ном (Е.Батчулуун ба бус, 2013, 2014)-той уялдсан, зарим хэсгийг ашиглаж баяжуулан, үндсэн эх сурвалжийг нь дурдсан.
• Улсуудын нэрийг “Монгол хэлний зөв бичих дүрмийн журамласан толь”-д бичсэнээр авав. Жишээ нь: Финланд, Швейцар, Босни-Херцеговин гм.
• Орчуулгын зарим нэршлийн монгол утгыг харгалзан шинэчлэв. Улс орнуудын зураг;Бодит нягтшил г.м.
• Дэлгэрүүлж, тодруулах зарим хэсэгт “зүүлт” нэмсэн. Жишээ нь: Спартли арал, Хормузын хоолой г.м.