Монголын баруун бүс нутагт суудаг ард түмний аман билгийн цувралынхаа дугаар 5-д Ховд их сургуулийн багш, оюутнуудын хээрийн шинжилгээний ангиар 1999 онд Ховд аймгийн Чандмань, 2000 онд Цэцэг, Мөст, Алтай, 2003 онд Ховд аймгийн Дөргөн, 2012 онд Ховд аймгийн Эрдэнэбүрэн суманд хийсэн аман зохиол, аялгуу судлалын судалгааны эх хэрэглэхүүнийг нэгтгэн танилцуулж, та бүхнээ толилуулж байгаадаа баяртай байна. Тус эмхэтгэлд монгол аман билгийн нийт 16 үлгэр, 80 гаруй домог хууч, 150 орчим дуу, зан заншлын тэмдэглэл 60
бусад 50 гаруй мэдээ багтсан нь нэг бүс нутгийн соёлын өв, өвлөн уламжлагчид, аман соёлд гарч байгаа өөрчлөлт тэргүүтнийг судлахад нэн хэрэгцээтэй ном болсон гэдэгт итгэлтэй байна.
Ховд аймгийн Чандмань, Цэцэг, Мөст, Алтай, Дөргөн, Эрдэнэбүрэн сумдад оршин суудаг халх, захчин, өөлд, дөрвөд зэрэг угсаатнуудын хэл аялгууны онцлогийг хадгалах үүднээс аман мэдээ өгөгч аман билигтнүүдийн яриа, дууны үг тэргүүтэнд орсон зарим үг хэллэгийг кирилл үсгээр нэлээд ойртуулан тэмдэглэж, тодорхой үгсэд зохих тайлбаруудыг хийлээ.
1999, 2000, 2003, 2012 оны хээрийн шинжилгээний ажлуудыг он дарааллын дагуу дэс дугаар өгч оруулан, аман билиг, зан үйл, угсаатны зүйн эх хэрэглэхүүнийг уг байдлаар нь бүлэглэн орууллаа.