Монгол

Монгол улсад Дөрвөд ястан Увс аймгийн Давст, Сагил, Түргэн, Бөхмөрөн, Ховд, Өмнөговь, Өлгий, Наранбулаг, Улаангом, Ховд аймгийн Дөргөн суманд бөөнөөрөө, Увсын Тариалан, Завхан, Ховд аймгийн Мянгад, Баянөлгий, аймгийн Цагаан нуур, Ногоон нуур, сум болон Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт, Багануур хотуудад нижгээд мөн БНХАУ-ын Шинжаан Уйгар, Өвөрмонгол, Төвд, ОХУ-ын Халимаг, Тува, Герман, АНУ, Солонгос зэрэг олон оронд цөөн тоотойгоор аж төрөн амьдарч байна. Дөрвөд ястан жинхэнэ монгол угсаатны нэг болох нь түүхийн баримт, тулгуур бичгүүдээс тодорхой харагддаг байна. Монголын түүхийн сурвалж бичгүүдэд гардаг түүхэн домгуудын дотор Чингис хааны овог угсаанд 'дүрбэн буюу дөрбен' гэдэг омог, тийм нэртэй хүн ч байсан тухай гардаг.   Судлаач Б.Катуу эл бүтээлдээ Дөрвөд ястны түүхэн товч, дөрвөдийн хуримлах ёс, газар тариалан, баяр ёслол, тоглоом наадгай, домог хууч яриа, Увс нуурын магтуу, домог, Давст сумын дөрвөдүүдийн дунд дуулагддаг аркиан (найрын) дууны хөмрөг, нутгийн аялгууны зарим үг, ашигт ургамал, ан амьтдын талаар дэлгэрэнгүй судлан бичжээ.  