Монгол

'Наян наваа' дуу бол Хорийн ба Ага-ын буриад зоны бахархал, аугаа их оюуны эв эрдэнэ билээ. Энэ аугаа их өв эрдэнэ, соёлыг нэн эрт цагаас эдүгээ хүртэл үеэс үед дамжуулан мянга мянган жилийг өртөөлөн туулсаар авчирч чадсан нь бахархууштай. Наян наваа дуу бол дүрвэн орхиж гарсан нутаг орноо санаж, сангалзсан түүхэн дуу юм.   Номыг тэрлэгч Д.Базаргүр 'Наян наваа' гэдэг үзэм жимсээр дүүрсэн өгөөмөр баян үзэсгэлэнтэй сайхан нутаг орны тухай өвөг дээдсийнхээ домогт өгүүлдэг түүхэн дууг (эрт цагийн өвөг дээдэс, элэнц хуланцийн үеэс эдүгээ цагийн бидний үед хүртэл зүрх сэтгэлдээ тээж, дуулсаар ирсэн) уг дууны үгийг задлан шинжилж, үнэлэлт дүгнэлт өгч 'Наян наваа' нутгийг эрэн хайж, илрүүлэн олох оролдлого хийжээ.   Тэрээр өнө эртний Хоричуудын 'Наян наваа' нутаг орноо орхиж, нүүх болсон шалтгаан, дайн дажин болсон цаг үе, нүүдлийн зам чиглэл, Хоричуудын өвөг буюу уг гарвал 'Наян наваа', 'Заян наваа', 'Байдан Ёго' нутгийн байршлыг оновчтой тогтоох, тодруулах зорилго тавьсан байна.  