Хүннүгийн үед эмнэлгийн холбогдолтой хил гаалийн баримт, Хүннү эмч нар байсан талаар монгол, хятадын түүхч эрдэмтдийн бүтээл судалгаанд үлдсэн байдаг. Дундад зууны үе буюу Их эзэн Чингис хааны үед цэргийн 'Шархчин' гэдэг эмч, шархдсан дайчид, баатруудыг үхрийн халуун хэвлийд суулгах, хойлгийн мах идүүлэх зэрэг олон янзын аргаар эмчилдэг байсан бөгөөд 'Их засаг' хуулинд 'Шархадсан дайчдыг байлдааны талбарт орхиж үл болмой' хэмээн хүртэл хуульчилж байжээ. Дэлхий дээр хамгийн өргөн уудам газар нутгийг эзэлсэн их хаан Чингисийн үед бэртэл, гэмтлийг барьдаг бариач, одоогийнхоор бол сэтгэл зүйч, психологич эмч болох бөө зайран байсан байна. Ардын хувьсгалаас өмнө манай улсад анхны европ эмнэлгийг оросын консул одоогийнхоор бол оросын элчингийн дэргэд анх 1909 онд 10 ортойгоор Ленинградын хүн эмнэлгийн академи төгссөн монгол хүн, буриад эр Цыбиктаров анх байгуулжээ. Уг номыг Анагаах ухааны дээд сургуулийн цэргийн эмчилгээний ангийг төгсөгчдийн 30 жилийн ойд зориулан бүтээжээ.