Монгол бөхийн түүх олон мянган жилийн настай. Монголчууд бидний дундаас олон зуун алдарт бөхчүүд төрөн гарсан тэнгэрлэг заяатай. Монголын үе үеийн ард түмэн өөрсдийнхөө дундаас төрөн гарсан алдарт бөхчүүдээрээ бахархаж, тэднийхээ асар их бяр тэнхээ, авхаалж самбаа, уран мэх, барилдааны амжилтыг нь нүдээрээ үзэж, чихээрээ сонсож сэтгэлийн их таашаал хүртэж, баярлаж цэнгэж байдаг төдийгүй өмнөх үеийнхээ их бөхчүүдийг үеэс үе дамжуулан дурсан ярьж, домог мэт яриа хөөрөөгөөрөө хөшөө дурсгалыг нь босгож явдаг сайхан уламжлалтай ард түмэн билээ. Иймийн тулд номын зохиогч Ш.Гоохүү Ардын хувьсгалаас хойш төрөн гарсан 16 аваргын намтар түүх, барилдсан он жилүүд, гаргасан амжилт, тэдгээрийн тухай бусдын үнэлгээ, яриа хөөрөөг нэгэн багц болгон хэвлүүлж одоогоос 15 жилийн өмнө «Цагийг эзэлсэн их аваргууд» нэртэй номыг бөх сонирхогч өргөн олон, нийт ард түмнийхээ хэрэгцээнд зориулан гаргаж байснаа эргэн харж, тэр цаг үеэс хойш шинээр нэмэгдсэн 5 аваргыг оруулж, шинэ мэдээ мэдээллээр баяжуулан хоёрдох удаагаа ийнхүү хэвлэн гаргажээ. Тэрээр их аваргуудын улсын наадамд барилдсан бүх он жилүүдийн барилдаан, түүний амжилтын хувь, хэн хэнтэй яаж барилдав, хэн хэдэн настайдаа ямap амжилт гаргаж байв, нэг наадамд болон нийт наадамд дунджаар хэд давж байсан зэргийг болон барилдааны ид үеийг нь тодорхойлох, аварга аваргынхаа тухай болон ард олон, бусад бөхчүүд нь тэдгээрийн тухай өгүүлсэн сонирхолтой яриа хөөрөөг иж бүрнээр нь гаргахыг хичээсэн байна.