ШИЙДВЭР ГАРГАЛТЫН ТООН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУД 1.1. МЕНЕЖМЕНТИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ТОВЧ ТҮҮХ Тодорхой арга зүйд суурилсан шийдвэр гаргалтын нэг салбар болох менежментийн шинжлэх ухаан нь тоон болон чанарын шинжилгээг өргөн ашигладаг. Өнөөгийн байдлаар тоон мэдээлэл дээр тулгуурласан шийдвэр гаргалтын талаарх асуудал нь нэр томьёоны хувьд олон нийтэд хүрсэн нийтлэг нэршил, өөрийн гэсэн онцлогт тохирсон янз бүрийн арга зүйтэйгээр хэрэглэгдэж байна. Энэхүү шийдлийг орчин үед компьютерийн мэргэжлийн програмуудын тусламжтайгаар гүйцэтгэх болсон. Зарим ном сурах бичгүүдэд эдгээр асуудлыг үйл ажиллагааны судалгаа шинжилгээ, шийдвэрийн шинжлэх ухаан, менежментийн шинжлэх ухаан гэх мэтээр нэрлэж байгаа боловч, дийлэнх тохиолдолд менежментийн шинжлэх ухаан гэж иэрлэх нь илүү тохиромжтой гэж үздэг. Энэхүү шинжлэх ухааны салбарт маш олон загварыг ашигладаг. Иймд эдгээр ойлголтуудын талаар нарийн судалгаа хийх нь менежментийн шинжлэх ухааны мөн чанарыг танихад чухал ач холбогдолтой. 1900-гаад оны эхэн үед Ф.Тейлор менежментийн шинжлэх ухаанд тоон шинжилгээний аргуудыг ашиглах үндэс суурийг тавьсан байдаг. Гэвч орчин үеийн менежментийн шинжлэх ухааны гол үзэл баримтлал, арга аргачлалуудын нэлээд хэсэг нь Дэлхийн II дайны үеийн цэргийн стратеги, тактикийн асуудлыг шийдвэрлэх замаар үүссэн гэж үздэг. Тэр үед янз бүрийн салбарын, өөр өор мэргэжлийн хүмүүсийн бүрэлдэхүүнтэй (инженер, математикч, эдийн засагч, нийгмийн шинжлэх ухаанч гэх мэт) багууд шинжлэх ухааны арга зүйг ашиглан дайн тулаантай холбоотой асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд нэгдэн нийлж банжээ. Дайны дараа тэдний хийсэн судалгааны үргэлжлэл нь менежментийн шинжлэх ухааны салбарт чухал хувь нэмэр оруулсан. Дэлхийн II дайны дараа нэг хэсэг эрдэмтэд цэргийн менежментийг үргэлжлүүлэн судалж байхад, зарим нь төрийн болон төрийн бус байгууллагын менежментийн шинжлэх ухааныг i үнзгийрүүлэн судалж эхэлсэн. Энэхүү шинжлэх ухааны салбарт үнэтэй хувь нэмэр оруулсан хүмүүсийн нэг болох эрдэмтэн Жорж Данциг нь 1947 онд шугаман програмчлалаар тодорхой асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйг боловсруулсан нь чухал нээлт байсан. Мөн үүний зэрэгцээ инженерийн салбарт эдгээр арга зүйн хөгжилд тодорхой тоон системийн тооцооллыг хийдэг машин бий болгосон нь маш их амжилтуудыг авчирсан. Энэ цагаас хойш тооцоолон бодох машины гүйцэтгэх үүрэг нэмэгдсээр, 1990-ээд он гэхэд персонал компьютерээр аливаа томоохон асуудлуудыг төвөггүй шийддэг болжээ. Энэхүү бүтээлдээ менежментийн шинжлэх ухааны тоон аргуудыг илүү ойлгомжтой болгох үүднээс, бусад орны бизнесийн байгууллагуудад амжилттай хэрэглэгдэж ирсэн загвар, туршлагуудыг түлхүү оруулсан тул судалж буй хүмүүсийн хувьд бие даан суралцах боломжтой юм.