Орхоны хөндий бол Монголын түүх соёлын дурсгалт цогцолбор газар нутаг. Монгол орны хамгийн урт, олон цутгалаас нийлсэн томоохон гол нь Орхон. Өнгөрсөн 100 жилд Орхон голыг ус зүй, газар зүй архелоги, амьтан, жигүүртэн, ургамал, мөн эрдэст рашаан зэрэг олон талаас нь шинжлэн судалж иржээ. 1996 онд 'Хангаин нуруу' БЦГ, 2006 онд 'Орхоны хөндий БЦГ байгуулагдан ажиллаж баина. 2004 онд Дэлхийн өвд Орхоны хөндийн түүх, соёлын дурсгалт газрууд бүртгэгдлээ.