Энэ номд ДНХ-ийн байгууламжийг таних явц хэрхэн болж өнгөрсөн тухай өөрийн хувийн санааг бичлээ. Энэ нээлтийг хийх үйл явдлын гол учиг явц ихэнхдээ Англид болсон учраас дайны дөнгөж дараа үеийн Английн байдалтай уялдуулахыг аль болох хичээсэн. Түүнээс гадна шинжлэх ухааны хөгжил нь хөндлөнгийн ажиглагч нарын төсөөлөлтэй таарах нь ховор байдаг гэдгийг уншигч авхай ойлгоход тус дэм болох болов уу гэж найдаж байна. Шинжлэх ухаанд логиктой, дэс дараалалтай дэвшил гэж байдаггүй. Урагшаа (бас хойшоо) хийх алхам болгон нь хүнээс хамаардаг. Тухайн хүний зан чанарын онцлог, соёлын уламжлал нь голлох үүрэг гүйцэтгэнэ. Ийм болохоор би номдоо тэр үеийн үйл явдал болон хүмүүсийн тухай өөрт төрсөн сэтгэгдлээ сэргээн дурсахыг чармайлаа. Гэхдээ энэ талаар эцсийн дүгнэлт хийх гэж яарсангүй. Учир нь ДНХ-ийн байгууламж нээснээс хойш нэлээдгүй хугацаа өнгөрсөн байна, энэ хооронд хэт их мэдээлэл цугларч овоорчээ. Залуу халуун тэмүүлэл хийгээд итгэл найдвар хослон жигүүрлэж бүтсэн энэ нээлт амжилттай болсныхоо дараа бүх үнэн нь энгийн бөгөөд сайхнаараа ил болох ёстой гэсэн итгэл үнэмшил надад буй тул юу болоод өнгөрснийг зөвхөн бодитоор харуулах хэрэгтэй гэж бодож байна. Энэ ном хэтэрхий бараан, эелдэг бус гэх шүүмжлэл мундахгүй олон гарч болох юм. Гэхдээ яарч шийдвэр гаргадаг, шалгагдаагүй шийдлийн мөрөөр ордог, шинэ үзэл санаа юм уу нийгмийн тогтолцоог шууд хүлээж авдаг, эсвэл таашаадаггүй зэрэг нь хүн хүний мөн чанар, өөрийн онцлогтой араншин шүү дээ. Ямартай ч энэ номын өгүүлэмж нь 1951-1952 онд би өөрийн биеэр туулж үзэж харснаа туурвиж өөрийн өнцгөөр тайлбарласан эд юм аа.