'Хүний нэгэн насанд хорвоогийн бүх явдал хувьсан өөрчлөгдөхийг үзлээ' гэж амьдрал хэмээн 'их савны' дотор юу эс багтахыг хэлэх зоримог баатрууд гарч ирсэн романы нэг бол Ж. Бямбын 'Энэрэлгүй хорвоо', 'Хорвоогийн өнгө', 'Үнэний хорвоо' хэмээх гурвал юм. Энэ роман гуч гаруй (1971) жилийн өмнөөс нэг бус удаа хэвлэгдсэн ба уншигчид гар дамжуулан үздэг зохиолын тоонд хэвээр байна. Хувьсгалаас өмнөх Монголын ард түмний аж амьдралын эрээн бараан, сүүдэртэй талыг харуулсан уг зохиолд хүний хувь заяа нь ноёд түшмэд, лам багшийн айлдсанаар болдог, ёстой л шооны нүх хаашаа хүний хувь заяа тийшээ болдог байлаа. Авъяас билэг ур ухааныг хайрлан үнэлэх сэтгэлгүй тэр үед гарын ур дүй сайтай гайхалтай уран дархчууд нохой шиг шогшиж явсаар нэгэн насыг бардаг байв. Уран ухаантнуудаа ядаж доод түшмэдийн дайтай үздэгсэн бол зодуулж жанчуулж, өлбөрч үхэхийн оронд хойч үе нь бахархан дурсах гайхамшигт бүтээл үлдээх байсан даа гэсэн дархан Сүхийн харуусал эрхгүй нэгийг бодогдуулна.  

Энэрэлгүй хорвоо

Энэрэлгүй хорвоо” роман бол гурамсан роман болох “Энэрэлгүй хорвоо”, “Хорвоогийн өнгө” романуудын сүүлчийнх бөгөөд тухайн үедээ Монголын утга зохиолд дээдчүүдийн бэртэгчин амьдрал, завхралын тухай бичиж тэсрэлт хийсэн роман юм. Хэн ч сайд дарга нарын тухай, тэдний ажлаа мэдэхгүй, арын хаалга, бялдууч зан, алдаа дутагдлыг хөндөөгүй, хөндөж ч чадахгүй байх үед хэвлэгдсэн роман билээ.“Хорвоогийн өнгө”-н Урангоо амьдралд хөлөө олж, хүний сайхныг олж хардаг номын хүн Билгүүнтэй амьдралаа холбож буй хайр дурлалын түүх, харин Билгүүний ах Мондоон сайдын сэнтий горилон Хуланжороо хүүхэнтэй жиг ургуулж, Монгол орны барилгын бүтээн байгуулалтанд оролцож буй хүмүүсийн олон зан чанарыг уг номноос сонсож болно.Монголын 20-р зууны утга зохиолын нэрт төлөөлөгчийн нэг болох Жигжидийн Бямбын “Үнэний хорвоо” романыг та бүхэнд сонсдог хэлбэрээр хүргэж байна. Уг романыг хэвлүүлэхийн тулд зохиолч нь сайд Мондооны дүрийг дэд сайд болгож хэвлүүлж байсан юм. Тухайн үед сайд хүн бол бүгдийг мэддэг, халдашгүй эрхтэй хүн байжээ.

Үнэний хорвоо

Завхан нутагтаа цагаан Янлин гэж алдар нэр нь түгсэн Янлинхуар авгай царайныхаа сайханд залуу насаа элбэг дэлбэг өнгөрүүлж, өтлөхдөө охин Урангоогийнхоо сайхнаар жаргана гэж бодож явна. Өнгө зүс, бие хаа нь хэний ч нүдийг унагах Урангоо хүүхэн эхийнхээ үгээр үг хийж амьдрахдаа сүү шиг сэтгэлтэй Гамбааг юу ч үгүй орхиж, хадгаламжийн дэвтэр дэх хэдэн төгрөгөөрөө адтай эх Янлин, гэнэн хонгор Урангоо нарыг урхидсан Самдан нарын дүрээр та бүхэн “Хорвоогийн өнгөөр” аялаарай.“Хорвоогийн өнгө” бол Ж.Бямба зохиолчийн гурамсан романы хоёр дахь дэвтэр бөгөөд “Энэрэлгүй хорвоо” роман нь эхний дэвтэр бөлгөө.Урангоо хэрхэн “Хорвоогийн өнгийг” таньж “Үнэний хорвоод” хөл тавьж байгааг гурамсан романы сүүлчийн дэвтэр “Үнэний хорвоо” романд дэлгэн өгүүлнэ ээ.“Хорвоогийн өнгө” роман нь 1971 онд хэвлэгдэн гарахдаа, намын үзэл суртлын эсрэг бичигдсэн “өнгө, мөнгөний хорвоог” сурталчилсан гэдгээр шүүмжлэгдсэн ч 21-р зууны өндөрлөгөөс энэ романыг зохиолчийн бусад романтай адил 20-р зууны Монголын утга зохиолд тэсрэлт хийсэн роман гэдгийг утга зохиол шүүмжлэгчид үнэлж байна. Анх худалдаанд гарахдаа бестселлер болж байсан ба одоо ч зуун дамжин уншигдсаар байна.

Жигжидийн Бямбаа