Хүн төрелхтөн байгалийн рашаан усыг эрт дээр үеэс эрүүл ахуй, гоо сайхны зорилгоор хэрэглэж, элдэв өвчин эмгэгээ анагаасаар ирсэн баялаг түүхтэй. Рашаан гэдэг бол мөнхийн ус, хутаг ус, амтат шүүдэр, амтат цай гэсэн утгатай Энэтхэгийн бичгийн хэл болох Санскрит үг юм. Санскритаар рашааныг амрита ( amrita ) дуудлага нь ( rasauana ) гэнэ. Эртний Монголын олон овог аймаг болох Татар, Хасаг, Хиргис, Турк үндэстэн болон Кавказ зэрэг дунд азийнхан рашааныг арасан, рашан, аршан гэх зэргээр дуудах нь бүгд Энэтхэгээс гаралтай бөгөөд Монголчууд Хүннү гүрний үеэс ийнхүү нэрлэх болжээ. Одоогоор дэлхийн хэл болоод байгаа англи хэлний mineral water, thermal water, opoc хэлний минеральная вода, горячий источник зэрэг нэршил нь монгол хэлэнд эрдэст ус, халуун ус гэж орчуулагдана.  Эртний Мисир улсад 3-4 мянган жилийн өмнө рашаан, шавар хэрэглэх заавар гаргажээ. Мөн МЭӨ 400 жилийн тэртээ буюу 2300 гаруй жилийн өмнө Грекийн алдарт оточ Гиппократ далай тэнгисийн болон давст усны чанарын тухай дурджээ.  М.Платены бичсэн 'Өвчнийг анагаан эрүүлжүүлэх эмгүй эмчилгээний гарын авлага' номондоо ' ...далайн ус нь давстай, төмөртэй, хүхэртэй, иодтой, нүүрс устай г.м олон төрөл байдаг тухай бичжээ.  МЭ-ний II зуунд амьдарч байсан Грекийн эрдэмтэн Архиген усыг шүлтлэг, давслаг, хүхэрлэг, төмөрлөг гэж дөрөв ангилж рашаан усыг төрөлжүүлэх анхны оролдлогыг хийсэн бөгөөд Архиген тулай өвчний үед хүхэртэй онгоцонд оруулах, давсагны үрэвслийн үед рашааныг өдөрт 5 литр хүртэл хэмжээгээр уух хэрэгтэйг зөвлөжээ. Мөн усны найрлагыг сайтар судалж эмчилгээнд хэрэглэхийг онцгойлон анхааруулж, бичиж үлдээсэн байна.  Оросын эрдэмтэн Л.А.Синека усыг хүхэрлэг, хийтэй, төмөртэй гэж амтаар нь ангилсан бол Италийн нэрт эрдэмтэн Г.Фаллопий 1556 онд 'De thermalibus aquis atque metalis' нэртэй номондоо рашаан усыг эмчилгээнд хэрэглэх арга, найрлагыг нь бичсэн байна.  XVIII зууны үеэс химийн шинжлэх ухааны хувьсгал гарч олон элементийг нээсэн нь рашааны найрлагыг тогтооход асар их түлхэц болжээ. Газрын доорх усыг эмчилгээний зорилгоор ашиглах заавар XVIII - XIX зуунаас эхэлж гарсан байна. Усны химийн найрлага нь рашаан усыг ангилах ангиллын үндэс бөгөөд жишээлбэл Францад Лераугийн ангилал, Орост Г.Н.Гессийн ангилал г.м ангиллуудыг дэвшүүлж, рашаан нь жирийн ундны уснаас ялгардаг тухай ойлголтыг авч үзсэн байдаг.  'Рашаан ус' гэдэг нь 1 г'л болон түүнээс дээш уусмал бодисыг агуулсан, нэг болон хэд хэдэн өвөрмөц бүрэлдэхүүнтэй (Li, Sr, Ва, Fe, Mn, Br, I, F, As, B, H2S, H2Si03, C02, Rn г.м) хүний бие махбодид эмчилгээний нөлөө үзүүлдэг чанараараа энгийн уснаас ялгарах усыг хэлнэ.  

Отгонтэнгэрийн рашааны анагаах увидас