Эртний амьтан судалдаг эрдэмтэн Батаа үлэг гүрвэл одоо болтол Монголд оршин байгаа гэдэгт итгэдэг. Гэтэл дэлхий дээр амьд үлэг гүрвэл байгаа гэдэгт хэн ч итгэсэнгүй. Үлэг гүрвэл монголд байдаг гэдгийг нотлохын тулд говь нутгаас амьд үлэг гүрвэл олж Улаанбаатар хотод авчрах хэрэгтэй болов. Профессор Батаа үлэг гүрвэл эрж хайх, амьдаар барих ялалд гарахад юу хэрэгтэй болох вэ?  

Нотлогдоогүй онол

Профессор Батаа өөрийн багийн хамт хамгийн зэлүүд, бөглүү судлагдаагүй нутгаар хоёр сар бэдрэн хэсүүчлэв. Гэсэн ч амьд үлэг гүрвэл олдохгүй л байлаа. Үлэг гүрвэлийг хаанаас олох вэ? Үлэг гүрвэл хаана байж болох вэ? Гурван сайханы уулын бэлд үлэг гүрвэлүүд нүүдэллэн явсан мөрийг олно. Тэр мөр хадан хавцалд тулжээ. Хадан ханыг хэрхэн давах вэ? Үлэг гүрвэлийн мөрийг харж байсан уу?  

Хаагдсан гарц

Аялагчид хөндий рүү орох зам хайж байх үед Амьтан судлаач Дэлгэр птерозавр нисдэг үлэг гүрвэлд шүүрүүлнэ. Үлэг гүрвэлийн мөр олж мөрдөн явсаар нэгэн агуйд олно. Энэхүү агуй нь уудам хөндий рүү орох гарц юм. Хөндийг олно. Агуйгаар дамжин олно Аварга хандгай, зэрлэг адуутай дайралдана. Эндээс хамгийн сонирхолтой нь хүний мөртэй дайралдав. Энэ хөндийд чухам ямар хүмүүс суудаг юм болоо?  

Таслагдсан ертөнц

Манай аялагчид хөндийд, эдүгээ балран устсанд тооцогдсон эртний олон амьтад зэрэгцэн оршиж байгааг мэдэв. Хамгийн сонирхолтой нь хүрэл зэвсгийн үеийн Ихэрэс омогтой тааралдав. Ихэрэсүүд нум сум, хүрэл жад, чичлүүр хутгаар зэвсэглэн ан хийж, адуу малаа өсгөн урц овоохойд суух ажээ. Хөндийг судлахын тулд тэдэнтэй найрсаг харилцаа тогтоох хэрэгтэй.  

Ихэрэс омог

Хөндийд нэгэн аюул нуугдаж байсан нь бадируун том биетэй, хүй нэгдлийн үеийн махчин хүмүүс байлаа. Махчин хүмүүс эртнээс үлдэж хоцорсон неандерталчууд, эсвэл өмнө мэдэгдээгүй хүний өөр нэгэн төрөл зүйл үү? гэдгийг олж мэдэхийг профессор Батаа хүсэж байлаа. Балар бүдүүлэг хүмүүстэй хэл амаа ололцох нь амаргүй…  

Махчин хүмүүс

Үлэг гүрвэл дотроос хамгийн том биетэй нь диплодок хэмээх өвсөн тэжээлт амьтан. Манай аялагчид аварга өвсөн тэжээлт диплодок, усны армаана, талын галлимусс, ойн зауролоф агнав. Тэгтэл хурц шүдэт, хүчирхэг тарбозавр манай аялагчид руу дайрахад, ухаан жолоогүй зугтаах хэрэгтэй боллоо. Махчдын хаан тарбозаврыг хэрхэн агнах вэ?  

Тарбозаврын дайралт

Манай аялагчид модон сал хийж голоор аялан хөндийн төвд байх асар том нууранд орж ирлээ. Энэ нууранд ихтиозавр шонизавр кронозавр плиозавр спинозавр аварга гүмбэрваа стегозавр зэрэг олон төрлийн усны үлэг гүрвэл амьтад байх ажээ. Усны гүнд өөр аймшигт амьтад сэлж, усны мандлыг долгиолуулж байлаа.    

Эртний нууранд

Манай аялагчид далбагар навчтай эртний модод ургасан балар ширэнгээс хуягт анкилозавр, чонон велоцираптор, эвэрт одой протоцератопс, ойн гөрөөс галлимимус тэргүүт зэрэг олон төрлийн амьтан урхидан барьж авлаа балар ширэнгэнд зэрэг эртний модод ургана. Үлэг гүрвэлүүд хүнд дасаж гаршдаг ажээ. Үлэг гүрвэлийг гаршуулбал хүн төрөлхтөнд ямар ашиг тустай болоо?  

Тэжээмэл үлэг гүрвэл

Хөндийд нутаглах махчид болон ихэрэс омгийн хооронд дайн дэгдэв. Хөндийд ноёрхохын төлөө өөр хоорондоо мянган жилийн турш дайтаж иржээ. Энэ дайнд манай аялагчид оролцохоос өөр аргагүй болно. Ясан сүх, модон бороохой, чулуун дүүгүүртэй махчид, жад, зээтүү нум сумаар зэвсэглэсэн ихэрэс омог хоёрын аль нь дийлэх бол?  

Хоёр омгийн дайн

Профессор Батаа үлэг гүрвэлийн хөндийгөөс явахаар шийдлээ. Тэгээд аялагчдад хандаж,- Хүн бүхий л амьтдыг дийлдэг. Халим агнаж, зааныг унаж, аварга загасны сэрвээгээр хоол хийж, барын арьсаар гэрээ чимэглэдэг. Хүн газрыг эзэлж, тэнгисийг эзэгнэж, тэнгэрт ноёрхлоо тогтоожээ. Тэгэхээр хүн л хамгийн аюултай араатан хэмээн захиж хэлэв…  

Үлэг гүрвэлийн хөндий