Энэ номонд зохиолч П.Лувсанцэрэнгийн 1971 онд хэвлүүлсэн 'Хөдөөгийн дуун' болон Усны эргүүлэг буюу Борзооны явдал гэсэн 2 тууж нь орсон бөгөөд 'Хөдөөгийн дуун' тууж нь тухайн үедээ 5300 хувь хэвлэгдэн гарч байжээ. Малын эмчийн тухай 'Хөдөөгийн дуун' туужид Агьт, Тээл, Жаргалантын гол, Овооны гол, Өвөр тэгш гэхчлэнгээр нутаг усны нэр тодорхой зааж, тодорхой нэг нутагт болж байгаа үйл явдлын тухай бичсэн байна.  

Усны эргүүлэг буюу борзооны явдал

Уг номыг 1866 онд Англид хэвлэгдэн гарсан даруйд нь Оросын нэрт зохиолч, орчуулагч Мария Маркович эх хэл дээрээ орчуулан гаргаж байжээ. Тэрээр Орост 30 гаруй удаа хэвлэгдэж дэлхийн хүүхдийн уран зохиолын сод бүтээл хэмээн тооцогдох болсон. Манайд 1954 онд 'Хөдөлмөр' сонины эрхлэгч агсан Б. Мягмаржав анх удаа орчуулан монгол багачуудын хүртээл болгож байжээ. Уг зохиолд хойд эхдээ занчуулан гэрээсээ оргож Лондонгийн гудамжинд гарсан найман настай тэнэмэл жаалын сайн муу хүнтэй учирч, сайхан муухайг үзэж туулсаар цэгц шудрага амьдралтай золгож байгаа тухай өгүүлнэ.  

Ноорхой жаалын үнэн түүх

'Өвгөн, тэнгис' бол миний аз завшаан. Юу гэвээс би урьд нь хэзээ ч бичиж байгаагүй амьдралын туршлагаа уншигчдын оюун сэтгэлд хүргэсэн нь энэ билээ. Бас нэг тийм сайн өвгөн, нэг сайн хүүг гойд мэддэг таньдаг байсныхаа хүчинд энэ зохиолыг туурвисан. Ер нь сайн хүмүүс бас ч бий шүү гэдгийг сүүлийн үед зохиолчид мартчихаад байгаа бололтой. Тэгээд ч далай тэнгис хүнээс дутуугүй бичиж байгууштай агуу зүйл. Зохиогч  

Өвгөн, тэнгис

Энэ ном анх 1926 онд хэвлэгдэж гарсан даруйдаа бестселлер болж, 1927 онд Америкийн хүүхдийн уран зохиолын шагнал Ньюберийн медаль хүртэж байжээ. Бүх уран бүтээлээ ковбой нарт зориулсан Америкийн зохиолч Уильям Жеймсийн хамгийн алдартай ном юм. Агуу бүтээл агуу хүмүүс уудам орчлонд бие биеэ олдог нь жам хойно Монголын үндэсний хувьсгалын нэрт зүтгэлтэн, нэрт дуун хөрвүүлэгч Наваандоржийн Жадамба энэ америк хоёр ховорхон хувь тохиолоор учирч, нэгнийхээ туурвисныг нөгөө нь төрөлх хэл рүүгээ хөрвүүлэн түмний хүртээл болгожээ. Ийнхүү Н.Жадамба эрхмийн далаад жилийн тэртээ монголчилсон энэхүү бүтээл эзэд шигээ амаргүй бэрх зам туулж, жинхэнэ туурвилч нарынхаа нэрээр өнөөдөр танд хүрч байна.  

Ковбойн хүлэг Үүлэн бор 

Дэлхийн агуу үлгэрч Х.Х.Андерсен 150 гаруй үлгэр зохиосны хамгийн алдартай 21 үлгэрийг нь хүүхдүүд та бүхэндээ хүргэж байна. Тэрбээр нэг үлгэрийг ганц шөнө суугаад л биччихдэг байжээ. Х.Х.Андерсен жүжиг, өгүүллэг, роман, тууж олныг бичсэн ч үлгэрүүд нь түүний нэрийг мөнхжүүлсэн юм. Мөнхийн үлгэрүүдээс алдрай бяцхан дүү нартаа ч бас уншиж өгөөрэй.  

Чин зоригт тугалган цэрэг тэргүүтэй үлгэрүүд

Анх өлөгчнийг Дулаан хайрханаас үүр шөнийн завсраар жавар сөрөн гарахад мөн өөр бусадтай ухаан жолоогүй тэмцэлдэн байж өлөгчний дараа орсон. Өөрт нь хадгалагдаж байгаа бяр чадал өлөгчнөөс түрүүлэхэд бэлэн байвч, сүүл даран дагаж аахилах амьсгалах амьсгал, анхилах үнэрий нь амтлахыг эрхэмлэнэ. Энэ үедээ амьдралын өмнө өлсөх цангахаас аваад үхэл мөхлийн аюул ямагт хүлээж байдгийг мартжээ. Зохиогч  

Гайхамшигт бүтээл