Антропологич Дэвид Гребэр өрийн түүхийн тухай Өр: Анхны 5000 жил хэмээх ном бичсэн нь ихээхэн шуугиан тарьжээ. Өр бол зөвхөн эдийн засгийн ойлголт, эдийн засагчдын судалгааны сэдэв мэтээр өнөөдрийг хүртэл ойлгож ирсэн байтал, Гребэр өр, зээл нь худалдааны хамгийн эртний хэрэгсэл, улс төрийн ойлголт, эрх мэдэлтнүүдийн шийдвэр юм гэдгийг номдоо өгүүлсэн байна. Өр гэж юу вэ? хэмээх энэ номд Дэвид Гребэрийн нэг эсээ, нэг ярилцлага багтсан юм. Энэхүү эсээ, ярилцлагадаа тэрээр Өр: Анхны 5000 жил номынхоо гол санааг хураангуйлан өгүүлсэн билээ. Засгийн газраас тодорхой хэмжээнд хүчирхийлэл хэрэгжүүлэх замаар хүн төрөлхтөнд ирсэн эдийн засгийн ойлголт өр гээч ойлголт нь зөвхөн математикийн хувьд л хэлбэрээ олсон болохоос биш одоог хүртэл бүрэн тайлбарлагдаагүй, албан бус байгааг Дэвид Грэбер онцолжээ. Мөн түүнчлэн тэрээр өр бол хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн анхны арилжааны хэрэгсэл бөгөөд мөнгө зоос, бартерийн хэлбэрийн арилжаа зэрэг нь өрийн дараагийн үе шатууд юм хэмээн үзсэн байна. Нийгмийн хамгийн чухал ойлголтуудыг маш нухацтайгаар авч хэлэлцэх “Нухацтай сэдвүүд” цувралын эхний дэвтэр Өр гэж юу вэ ном нь “Өр”-ийн тухай таны мэдлэгийг тэлэх болно.

Өр гэж юу вэ?

Энэ ном “ил цайлган”, “цагаан худал” гэж байдаг эсэх, түүнчлэн худал хэлэхийг зөвтгөж болох нөхцөл байдал үүсэж болох эсэх талаарх асуудлуудыг зоригтойгоор хөнджээ. Энэ зорилгоор Харрис худал хэлэхийн нөлөө, үр дүнг хайр дурлал, гэр бүл гэх мэт хувийн амьдралтай холбоотой орчин нөхцөл, улс төр, эдийн засаг гэх зэрэг олон нийтийг хамарсан орчин нөхцөл хоёрын аль алинд нь гүнзгийрүүлэн судалсан байна. Ёс зүйн талаас нь ч, аж амьдралын талаас нь ч авч үзэхэд, “сайн” буюу “цагаан” худлыг хэлэхээ зөвтгөхөөр гаргаж тавьдаг шалтаг шалтгаануудын маань ихэнх нь хүлээн зөвшөөрөх аргагүй зүйлс бөгөөд бид худал хэлэхээс аль болох татгалзах учиртайг Харрис энэхүү урт эсээгээрээ нотлохыг хичээж байна. Сократын гайхамшигт сургаалуудын нэгэн адилаар, Харрисын гаргаж тавьсан санаанууд ч мөн хийсвэр онолын чанартай бус, харин ч хүний өдөр тутмын амьдралын асуудлыг өргөн хүрээнд хөндсөн шинжтэй байгааг энд онцолж дурдах нь зүйтэй. Иймээс ч түүний энэ бүх санаа, бодролууд маш ул суурьтай философийн эргэцүүлэл болж чаджээ гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй ажээ. Хань ижлээ араар тавих, хэн нэгнээс урвах, санхүүгийн луйвар хийх, төр засгийн албан хаагчид авлигад автах, тэр ч бүү хэл хүний амь бүрэлгэх, аймаглан устгах зэрэг нь хүртэл “худал хэлэхэд бэлхэн байх” гэдэг ёс зүйн гажуудалд суурилдаг ажээ. Бусад хүмүүс худал яриад хэвшчихсэн тийм нөхцөл байдлуудад үнэнийг хэлдэг болсноор бид амьдралаа мэдэгдэхүйц энгүүн болгож, нийгмээ сайжруулж чадна гэдгийг Сэм Харрис энэ номоороо хэлж байна.

Худал

Харри Франкфурт тус бүтээлдээ Буллшит гэж юу болох, энэхүү Буллшит хүмүүсийг хэрхэн төөрөгдүүлдэг тухай өгүүлжээ. Түүгээр ч барахгүй буллшитийг хэрхэн таниж мэдэх тухай дурдаад зогсохгүй сөрөг үр дагаварыг нь тодруулан гаргажээ. Тус бүтээл анх 1986 онд Раритан сэтгүүлд хэвлэгджээ. Харин 2005 онд худалдаанд гарснаасаа хойш 400,000 хувь борлуулагдаад байгаа бөгөөд The New York times- ийн бэстселлерт 27 долоо хоногийн турш багтсан. Буллшитээр хүн өөрийгөө сонирхолтой болгож болно. Худал ч биш, үнэн ч биш дэмий яриа гэж байдаг. Тийм буллшит яриа хүний сэтгэлийг төөрөгдүүлдэг. “Найр наргианы” үеэр буллшит ярих тийм ч муу зүйл биш. Харин хэлцэл наймаан дээр бол өөр... Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслүүдийг хүмүүс бие биеэ танихгүй, хэзээ ч харж, сонсоогүй байсан ч харилцаа холбоогоо батжуулахын тулд ашигладаг. Гэвч төсөөлж байсан харилцагч нь хэзээ ч байхгүй байх нь олонтаа. Ийм сүлжээнд хэн нэгний “найз” болсон бол бусдад үнэлэгдэж, хүлээн зөвшөөрөгдсөн мэдрэмж төрөх ба бичсэн зүйлд нь итгэдэг. Харамсалтай нь энэ нь цэвэр хууралт байх нь цөөнгүй. Буллшитийг бичээд тарааж болдог. Интернэт, олон нийтийн цахим сүлжээ үүнд нэн тохиромжтой. Твиттерт буллшит, худал мэдээнүүдийг ёстой нэг дур зоргоороо тарааж болно. Цаг зуурын сэтгэл, уур бухимдлаа, санаанд орсон болгоноо, эсвэл буллшитийг хэдэн мянга дахин илгээж, өргөн хүрээнд тарааж болдгийг бид хэдийнээ мэдэх болсон. Илгээгч нь засгийн газар эсвэл их хурлын гишүүд байвал жинхэнэ аюул! Буллшит биднээс сайн боловсрол, илүү их ардчиллыг нэхэж байна. Бидний харсаар байтал буллшит, худал саармаг мэдээ баримтууд ардчилалд саад тээг болсоор байна.

Буллшитийн тухай

Германы зохиолч, нийтлэлч Дийтмар Дат Карл Маркс хэмээх энэхүү бүтээлд түүний амьдрал бүтээлийг шинжилжээ. Ингэхдээ Марксын зохиолуудаа туурвихад нөлөөлсөн тухайн цаг үеийн сэтгэлгээ болон улс төрийн нөхцөл байдлыг тодорхойлохын сацуу түүний бүтээлүүдийн өнөө цаг үе дэх ач холбогдол, хэрэглэх боломжийг голчлон авч үзжээ. Тус бүтээл нь 4 бүлгээс бүрдэх бөгөөд Германы 'Реклам' хэвлэлийн газраас эрхлэн гаргадаг '100 нүүр' цувралаар 2018 оны 4 дүгээр сард хэвлэгдсэн. Карл Марксын амьдрал, бүтээлийн тухай хувь хүний өнцгөөс, оновчтой бөгөөд олон нийтэд ойлгомжтой байдлаар өгүүлсэн энэхүү номоо Дийтмар Дат 'Капитализмын эсрэг үзлийг зүүний хийсвэр үгүйсгэлтэй ингэж хурцаар хослуулсан тохиолдол Марксаас хойш дахин давтагдсангүй' гэсэн дүгнэлтээр төгсгөжээ.

Карл Маркс

"Гэрэл зураг авах гэдэг бол зургийг утгажуулна гэсэн үг."Сьюзан Зонтагийн бүтээлтэй танилцалгүйгээр гэрэл зургийн ёс зүйн асуудлыг авч хэлэлцэх боломжгүй юм. Америкийн зохиолч, кино, продюсер, философич, нийгмийн идэвхтэн Сьюзен Зонтаг (1933-2004) бол гүн утга санааны эрэлд явдаг хүн. Тэрээр учир шалтгааныг ухаж хайх, шүүмжлэхийн зэрэгцээ уншигчдаа ч шахаж шаардана. Хэрэглээг чухалчилсан энэ нийгэмд гэрэл зурагт тавигдах ёс зүйн сорилт шалгуурын тухай асуудал бол 70-аад оноос хойш судлан бичиж ирсэн гол сэдвүүдийнх нь нэг. Тэрээр зураг авагч, зураг болон зургийг үзэгч гурвын хоорондын харилцан хамаарлыг идэвхийлэн судалдаг.&nbsp;

Нухацтай сэдэв - Цахим