Францын бичгийн их хүн Александр Дюма алдарт бүтээлүүдийнхээ нэг болох 'Монте Кристо гүн' романаа бодит явдлаас сэдэвлэн бичжээ. 1892 онд тэрээр Эльба арлаас холгүй орших Плонез арал дээр ан хийж яваад уг зохиолоо бичих санааг олсон гэдэг. Фароан хөлгийн ахмадын туслах ариун цагаан сэтгэлтэй, үнэнч шударга, эрэмгий зоригтой Эдмон Дантес 19-хөн настайдаа Францын хамгийн аймшигтай, зартай шоронгуудын нэг болох Иф цайзын хоригдол болж хувирна. 14 жилийн турш шоронгийн өмхөрсөн ханан дунд мартагдаж, амраг бүсгүй, ачит эцгээ амьд эсэхийг нь ч мэдэхгүй шаналан байхдаа хажуу өрөөнийхөө галзуу хочит ширээт лам Фариатай ухсан нүхээр нь дамжин уулзах болж, түүний сийрэг ухааны ачаар чухамхуу яагаад энэхүү аймшигт шоронд насаараа хоригдох болсон шалтгаанаа олж мэдэн, хамтдаа оргохоор шийднэ. Тэдний төлөвлөгөө бүтэх болов уу? Фариа ламтны нуусан гэх асар их эд баялгийг олж чадах болов уу? Дантесыг зовлонд унагасан хүмүүсээс тэр хариугаа авч чадах болов уу? гэх мэт сэтгэл гижигдсэн олон асуултын хариуг та энэхүү ботиос олж уншаарай.

Монте Кристо гүн I

...Хэмхэрхий завьтайгаа тэнгисийн хүчтэй давалгаанд цохигдож, амь тэмцэж үзсэн хүн л цэлмэг тэнгэрийн сайхныг мэдэрч чаддаг бол бүх л хүслээ биелүүлэх боломжтой чинээлэг айлд төрж өссөн нэгэн амьдралын жинхэнэ аз жаргалыг мэддэггүй юм... Энэ ботид өдгөө Монте Кристо гүн нэртэй болсон Эдмон Дантес Парис хотноо Алберийн урилгаар хүрэлцэн ирж Иф цайзнаа хоригдож байхдаа андгай тангараг өргөснийхөө дагуу өөрийг нь гүтгэсэн хүмүүсээс өшөө авах ажлынхаа бэлтгэлийг хийдэг. Тэрээр сүйт бүсгүй Мерседесийг нь авч суусан Фернан хэрхэн яаж Морсер гүн хэмээх өндөр байр сууринд хүрсний нууцыг болон хувийн эрх ашгаасаа үүдээд өөрийг нь хилс хэрэгт шийтгэсэн Вилфорийн залуу цагийн дурлалын паян, бутач хүүхдийнх нь тухай судлан олж мэддэг. Монте кристо гүн хуурамч цахилгаан мэдээ ирүүлэх аргаар Дангларын дампуурлын эхлэлийг тавьж, Вилфорийн үхсэн гэж бодож байсан нууц хүү Бенедеттог шоронгоос оргуулан Парисийн дээдсийн хүрээлэнд оруулах ба Данглар дампуурлаас өөрийгөө аврахын тулд Бенедеттог ихэд баян чинээлэг хэмээн эндүүрэн охин Эженитэйгээ гэрлүүлэхээр санаархана. Энэ үеэр вангийн прокурор болсон Вильфорын хожим суусан залуу эхнэр дагавар охин Валентинагийн өв хөрөнгийг хүүдээ олж өгөхийн тулд эмээ, өвөөг нь хорлож алдаг.

Монте Кристо гүн II

...Хэмхэрхий завьтайгаа тэнгисийн хүчтэй давалгаанд цохигдож, амь тэмцэж үзсэн хүн л цэлмэг тэнгэрийн сайхныг мэдэрч чаддаг бол бүх л хүслээ биелүүлэх боломжтой чинээлэг айлд төрж өссөн нэгэн амьдралын жинхэнэ аз жаргалыг мэддэггүй юм...  Энэ ботид өдгөө Монте Кристо гүн нэртэй болсон Эдмон Дантес Парис хотноо Алберийн урилгаар хүрэлцэн ирж Иф цайзнаа хоригдож байхдаа андгай тангараг өргөснийхөө дагуу өөрийг нь гүтгэсэн хүмүүсээс өшөө авах ажлынхаа бэлтгэлийг хийдэг. Тэрээр сүйт бүсгүй Мерседесийг нь авч суусан Фернан хэрхэн яаж Морсер гүн хэмээх өндөр байр сууринд хүрсний нууцыг болон хувийн эрх ашгаасаа үүдээд өөрийг нь хилс хэрэгт шийтгэсэн Вилфорийн залуу цагийн дурлалын паян, бутач хүүхдийнх нь тухай судлан олж мэддэг. Монте кристо гүн хуурамч цахилгаан мэдээ ирүүлэх аргаар Дангларын дампуурлын эхлэлийг тавьж, Вилфорийн үхсэн гэж бодож байсан нууц хүү Бенедеттог шоронгоос оргуулан Парисийн дээдсийн хүрээлэнд оруулах ба Данглар дампуурлаас өөрийгөө аврахын тулд Бенедеттог ихэд баян чинээлэг хэмээн эндүүрэн охин Эженитэйгээ гэрлүүлэхээр санаархана. Энэ үеэр вангийн прокурор болсон Вильфорын хожим суусан залуу эхнэр дагавар охин Валентинагийн өв хөрөнгийг хүүдээ олж өгөхийн тулд эмээ, өвөөг нь хорлож алдаг.  

Францын аугаа их бичгийн хүн А.Дюмагийн '1802-1870' уран бүтээлийн хамгийн эрчимтэй үе нь 1840-1870 он хэмээн судлаачид тэмдэглэсэн байдаг. Үнэхээр ч энэ хугацаанд “Монте Кристо гүн”, “Шадар гурван цэрэг”, “Хорин жилийн хойно”, “Бражелон бээл” зэрэг романууд болон бусад олон туурь, жүжиг, замын тэмдэглэл гэх мэт даян дэлхийд алдар нь түгсэн бүтээлүүдээ туурвисан байдаг. Дюмаг 1892 онд Эльба арлаас холгүй байдаг Полонез арал дээр ан хийж явахад нь “Монте- Кристо гүн“ романы санаа анх төрсөн гэдэг. Хажууханд нь байсан “Монте Кристо” гэдэг арлын нэр зохиолчийн санаанаас гаралгүй явсаар Парист буцаж ирээд чухам юуны тухай бичихээ товлоогүй атлаа хэвлэлийн газартай “ийм нэртэй зохиол бичнэ” хэмээн гэрээ хийчихжээ. Ингэж байтал Парисын цагдаагийн газрын архивын ажилтан Жак Пешегийн дурсамжаас энэ зохиолын гол утга санаа, зангилааг санамсаргүй олж авсан байна. Ургуулан бодож, үгээр урлахдаа гарамгай Дюма дээрх явдлаас санаа авч, түүхэн үйл явдалтай холбоод, амьдралд үнэхээр тохиолдсон мэт санагдах, дахин дахин уншсан ч уйдамгүй энэхүү гайхамшигт зохиолыг бүтээжээ.

Монте Кристо гүн (3 бүтээлт цуврал)