XX зууны баримтат уран зохиолын нэгэн том төлөөлөгч Варлам Тихонович Шаламов (1907-1982) Колымын өгүүллэгүүдээ 1954-1973 онуудад бичжээ. Колыма гэдэг нь саха хэлээр Хальма гэдэг голын нэр юм. Харин Колымын хязгаар гэхээр Агнуурын тэнгисийн хойд эрэг, Хальма голын дээд эх, Сахагийн өмнөд хэсэг, Камчаткийн хязгаарын зарим хэсэг багтсан алт болон бусад ашигт малтмалаар баялаг бүс нутгийн албан бус, ерөнхий нэр бөгөөд энэ бүс нутагт ЗХУ 1932-1953 онуудад засан хүмүүжүүлэх лагериуд олноор байгуулж, олон сая хоригдлыг хүнд хэцүү нөхцөлд хүн ёсноос гадуур ажиллуулж байжээ. Түүний өгүүллэгүүд хүн төрөлхтний түүхийн хамгийн эмгэнэлтэй зурвас үеийг нүдэнд харагдтал, хүн гэдэг чинь ийм аймшигтай, ийм хөөрхийлөлттэй амьтан бил үү гэж сэрдхийтэл, ийм аймшиг дахин бүү давтагдаасай хэмээн дуу алдтал өгүүлж чадсанаараа гайхамшигтай. Шаламовын өгүүллэгүүдийг уншсан хүн амьдралын мөн чанарын тухай, зовлон жаргалын тухай, саад бэрхшээл, тэсвэр тэвчээрийн тухай урьдын ойлголтоосоо ичиж, ертөнцийг цоо шинэ нүдээр харах болно.