Хүүхэд тоглож байхдаа энийг ингэж хийвэл ямар вэ? Ингээд үзвэл яах бол? гэхчлэн бодож олон өнцгөөс харж, ярьж, тоглосоор ухаан нь тэлж, аливааг тал талаас нь харж сурах эхлэл нь тавигддаг.

Тэд аливааг биечлэн хийж, харж, барьж үзсэнийхээ дараа миний ойлголт зөв үү, буруу юу, эсвэл арай өөр байж уу гэдгийг эргэн бодсоноор анхны ойлголтоо сайжруулж, танин мэдэхүй нь өөрийн гэсэн өвөрмөц замаар хөгжиж, сэтгэхүй нь бүрэлдэж хөгждөг. Бага насанд нь ийм сэтгэлгээтэй байлгамаар атал томчууд бид оронд нь тэднээс аливааг оролдох, янз бүрээр туршиж үзэн өөрийн арга замыг олох боломжийг нь булаах гээд байдаг талтай.

Хүүхдийн хүмүүжлийн тухай яриа хүссэн хүсээгүй хүн бүрд хамаатай. Түүгээр ч барахгүй нийгмийн тасралтгүй дэвшил, хувьслыг даган өөрчлөгддөгөөрөө онцлог бөгөөд төвөгтэй ч гэмээр сэдэв юм. Үр хүүхдээ сайн хүн болгохыг хүсдэггүй хүн гэж үгүй. Харин яаж гэдэг асуудал дан ганц эртнээс уламжилж ирсэн ёс заншлаар шийдэгдэх боломжгүй.
Хүүхэд адгуус амьтнаас ялгаатай нь рефлексээр хар аяндаа амьдрах чадвар олж авдаггүй. Тэдэнд бүхнийг зааж, үлгэрлэж байж хүн болгодог тул томчууд хүүхэдтэйгээ цаг үргэлж, уйгагүй ажиллахаас өөр замгүй гэсэн үг юм. Мөн хүүхдийн хүмүүжил зөвхөн эцэг эх төдийгүй эмээ өвөө, цэцэрлэг сургууль гээд амьдарч буй орчных нь бүх хүний үг үйлдлээс хамааралтай. Өөрөөр хэлбэл, хүүхэд өөртэй нь харилцаж буй бүх хүний харилцаа, хандлагын эцсийн нэгдмэл үр дүн юм. Тиймээс л хүүхдийн хүмүүжлийн асуудалд хамаарахгүй үлдэх хүн гэж бараг үгүй.
Хүүхэд хүмүүжлийн янз бүрийн онол, зөвлөгөө олон байдаг ч энгийн амьдралд хэрэгжүүлэхэд дөхөм жишээ, хүн бүрд ойлгогдох арга зүй дутагдалтай санагдах нь бий. Тиймээс бид Япон улсад бага насны хүүхдийг хүмүүжүүлэхэд баримталж буй орчин үеийн чиг хандлагын тухай “10 чадвар ба нэмэх 5” номоос сэдэвлэн, монгол цэцэрлэгт болсон бодит тохиолдлуудаар жишээ авч, хялбар тайлбарлахыг хичээн энэхүү арван цуврал гарын авлагыг боловсрууллаа. Хүүхэдтэй харилцдаг хэн бүхэнд энэхүү гарын авлага хүүхдийн хүмүүжил гэдэг үнэн хэрэгтээ мэргэжлийн хүнд даатган орхих асуудал биш, харин энгийн, жижиг зүйлээс эхэлдэг, бүгдэд хамаатай гэдгийг ойлгуулаад зогсохгүй, хандлагаа өөрчилж, хүүхдийг илүү сайн таньж мэдэхэд нь тусална хэмээн найдаж байна.